Stare parowozy w Polsce. Dariusz Jędrzejewski

Dariusz Jędrzejewski – fotograf i dziennikarz. Od 1993 roku publikuje artykuły o tematyce turystycznej w czasopismach Wydawnictwa Bauer. Od lat współpracuje również z wydawnictwami MUZA i Carta Blanca. W 2010 roku jego książka „Zakątki na urlop i weekend” otrzymała wyróżnienie Magellana przyznawane przez „Magazyn Literacki KSIĄŻKI, w kategorii „Przewodniki dla aktywnych”.

„Stare parowozy w Polsce” to przepięknie opracowanie wydane przez MUZA SA w cyklu „Ocalić od zapomnienia”. W pierwszej części zapoznamy się z krótką historia kolei, dowiemy się jak szybko następował jej rozwój i którzy inżynierowie ( w tym również polscy) mieli w tym udział. Omówiono dokładnie jakie strategie panowały przy budowie pierwszych linii kolejowych na świecie. Po prawej stronie tekstu znajduje się słowniczek, który dokładnie objaśnia znaczenie mniej znanych określeń związanych z kolejnictwem. W kolejnych rozdziałach zapoznajemy się z opisami polskich i europejskich parowozów oraz tras po których kursowały . Pozostałością po nich są parowozownie i muzea kolei, które autor nam bardzo dokładnie przybliża. Widać, ze wielką miłością autora są kolejki wąskotorowe, które dawniej były ośrodkami lokalnego transportu w całej Polsce. Dziś wiele z nich służy jako duża atrakcja turystyczna. Są to między innymi Przeworska Kolej Wąskotorowa czy też Świętokrzyska Kolej Dojazdowa. Dużo informacji zawiera rozdział poświęcony Chabówce. Tutaj austriaccy planiści w drugiej połowie XIX wieku rozpoczynali projektowanie Galicyjskiej Kolei Transwersalnej. Miała to być górska alternatywa dla poprowadzonej u podnóża Karpat Kolei Galicyjskiej, łączącej Kraków z Lwowem. Wieś Chabówka znalazła się trasie nowej linii kolejowej Cesarstwa Austro -Węgierskiego, która w całości oddano do użytku 1884 roku. Linia ta łączyła Czadcę ( obecnie Słowacja) i Husiatyn ( obecnie Ukraina). Cała trasa linii kolejowej liczyła 800 km i była jednym ze strategicznych ciągów komunikacyjnych na wypadek wojny z Imperium Rosyjskim. Chabówka nabrała dużego znaczenia, gdy w 1899 roku wybudowana została prywatna linia Chabówka – Zakopane, i awansowała do roli stacji węzłowej. W tym momencie znajduje się tam skansen taboru kolejowego. Od 1986 roku gromadzono w lokomotywowni w Suchej Beskidzkiej parowozy, wagony, urządzenia kolejowe a w 1993 roku przeniesiono ten zabytkowy tabor właśnie do Chabówki. W swoich zbiorach skansen posiada 51 parowozów( w tym osiem czynnych) 25 sprawnych wagonów pasażerskich, 55 wagonów towarowych i wiele innych urządzeń. Jest to miejsce niezwykle urokliwe , w którym czujemy jakby czas się na chwilę zatrzymał. Ogrom niektórych maszyn sprawia, ze jesteśmy pełni podziwu dla konstruktorów, że potrafili zarówna nadać im wdzięk jak i je poruszyć.

Równie ciekawa jest Świętokrzyska Kolej Dojazdowa. Jej historia sięga I wojny światowej. Pierwszy jej odcinek Jędrzejów – Motkowice zbudowały w 1915 roku wojska austriackie. Sieć była systematycznie rozbudowywana . Potężny system rozciągający się od Gór Świętokrzyskich, przez Ponidze aż do Krakowa liczył 308 km. Przy braku lokalnych dróg zaspakajał potrzeby transportowe i pasażerskie całego tego ogromnego obszaru. Naprawdę szkoda, że wielu tras w tej chwili nie ma, ponieważ podróż pociągiem zawsze miała swój niesamowity klimat a widoki były dodatkowym atutem.

Książka jest przepięknie ilustrowana zarówno kolorowymi zdjęciami robionym przez autora, jak i archiwalnymi już fotografiami lokomotyw i ich części składowych. Parowozy jako modele sprawdzają się świetnie i naprawdę trudno od nich oderwać oko.

Książkę polecam nie tylko zapalonym miłośnikom kolei lecz również tym, którzy mile wspominają z dzieciństwa podróże, gdy wagony ciągnęły wspaniałe parowozy a ich gwizd słychać było z daleka.